ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΑΞΙΟΠΙΣΤΗ ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ
Οι κατευθυντήριες γραμμές δεοντολογίας για την αξιόπιστη Tεχνητή Nοημοσύνη ( TN) –Αrtificial Intelligence (AI) είναι ένα ιδιαιτέρως σημαντικό έγγραφο που εκπόνησε και παρουσίασε μόλις πρόσφατα η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων Υψηλού Επιπέδου για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI HLEG). Αυτή η ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων συστάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο του 2018 . Στόχος των κατευθυντήριων αυτών γραμμών είναι η εξασφάλιση ανθρωποκεντρικής ΤΝ: η ΤΝ θα πρέπει να αναπτύσσεται, να εγκαθίσταται και να χρησιμοποιείται με «δεοντολογικό σκοπό», ο οποίος βασίζεται και αντικατοπτρίζει θεμελιώδη δικαιώματα, κοινωνικές αξίες και τις δεοντολογικές αρχές της ωφέλιμης δράσης (ωφελείν), της αποτροπής ζημιών (μη βλάπτειν), της ανθρώπινης αυτονομίας, της δικαιοσύνης και της επεξηγησιμότητας. Αυτό το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό ,της ανθρωποκεντρικής προσέγγισης , έχει καίρια σημασία για την επίτευξη αξιόπιστης ΤΝ. Απαιτείται για το σκοπό αυτό, η εφαρμογή θεμελιωδών δικαιωμάτων και η χρήση δεοντολογικών αρχών και αξιών ως βάση για τη διερευνητική εκτίμηση πιθανών επιπτώσεων της ΤΝ στον άνθρωπο και το κοινό καλό. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε καταστάσεις που αφορούν περισσότερο ευάλωτες ομάδες, όπως παιδιά, άτομα με αναπηρίες ή μειονότητες, ή σε καταστάσεις όπου επικρατούν ασυμμετρίες εξουσίας ή πληροφόρησης, όπως μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων ή μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών.
Το AI HLEG υπέβαλε ένα πρώτο σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών τον Δεκέμβριο του 2018. Και ήδη ,μετά από περαιτέρω συζητήσεις της ομάδας και συναντήσεις με εκπροσώπους των κρατών μελών, οι κατευθυντήριες γραμμές αναθεωρήθηκαν και δημοσιεύθηκαν τον Απρίλιο του 2019, Παράλληλα, η AI HLEG ετοίμασε επίσης ένα αναθεωρημένο έγγραφο το οποίο αναπτύσσει έναν ορισμό της Τεχνητής Νοημοσύνης που χρησιμοποιείται για τους σκοπούς των παραδοτέων του.
Στις κατευθυντήριες γραμμές της AI HLEG αναγνωρίζεται το γεγονός ότι η ΤΝ, ενώ αποφέρει ουσιαστικά οφέλη για τους πολίτες και την κοινωνία, μπορεί να έχει επίσης αρνητικές επιπτώσεις και για το λόγο αυτό απαιτείται εγρήγορση ιδίως σε κρίσιμους προβληματικούς τομείς
Με βάση τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις δεοντολογικές αρχές, οι κατευθυντήριες γραμμές απαριθμούν επτά βασικές απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν τα συστήματα AI για να είναι αξιόπιστα:
Προκειμένου να υλοποιήσουν αυτές τις απαιτήσεις, οι κατευθυντήριες γραμμές παρουσιάζουν έναν κατάλογο αξιολόγησης που παρέχει καθοδήγηση σχετικά με την πρακτική εφαρμογή κάθε απαίτησης. Αυτός ο κατάλογος αξιολόγησης θα υποβληθεί σε διαδικασία πιλοτικής εφαρμογής, στην οποία θα μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς, προκειμένου να συγκεντρωθούν ανατροφοδότηση για τη βελτίωσή του. Επιπλέον, δημιουργήθηκε ένα φόρουμ για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την εφαρμογή του Trustworthy AI.
Στην ανθρωποκεντρική προσέγγιση της Επιτροπής, όπως διατυπώνεται στην ανακοίνωσή της της 8ης Απριλίου 2019, η ΑΙ θεωρείται ως εργαλείο που λειτουργεί στην υπηρεσία της ανθρωπότητας και του δημόσιου συμφέροντος, με στόχο την αύξηση της ατομικής και συλλογικής ευημερίας των ανθρώπων. Δεδομένου ότι οι άνθρωποι θα μπορούν μόνο να απολαμβάνουν με σιγουριά τα οφέλη μιας τεχνολογίας που μπορούν να εμπιστευτούν, πρέπει να διασφαλιστεί η αξιοπιστία της AI.
Ως μέσο δημιουργίας ενός κλίματος εμπιστοσύνης για την επιτυχή ανάπτυξη, ανάπτυξη και χρήση της ΑΠ, η Επιτροπή ενθάρρυνε όλους τους ενδιαφερόμενους να εφαρμόσουν τις επτά βασικές απαιτήσεις των κατευθυντήριων γραμμών. Τέλος , η Επιτροπή θα φέρει την ανθρωποκεντρική προσέγγιση της Ένωσης στην παγκόσμια σκηνή και θα επιδιώξει την οικοδόμηση μιας διεθνούς συναίνεσης σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές δεοντολογίας του AI.
Mαρούσα Πρωτοπαπαδάκη
Για να δείτε το σχετικό αρχείο πατήστε εδώ
