Σχετικά με την  υποχρέωση της Διοίκησης να απαντά στα αιτήματα των πολιτών για την παροχή πληροφοριών και για τη χορήγηση εγγράφων, η παράλειψη της οποίας  δύναται να θεμελιώσει αστική ευθύνη του Δημοσίου σύμφωνα με το άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ ασχολείται η πρόσφατη με αριθμό 20239/2017 απόφαση του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών  .

Εκτός των δικονομικών ζητημάτων που τίθενται και απαντώνται στο σκεπτικό της εν λόγω απόφασης, σχετικά με τις προϋποθέσεις σώρευσης αγωγικών αξιώσεων σε δικόγραφο αγωγής του άρθρου 105ΕισΝΑΚ αλλά και την περίπτωση που οι αξιώσεις αυτές κριθούν μη συναφείς, το Δικαστήριο εστιάζει στην παράλειψη απάντησης  επί αιτημάτων και καταγγελιών του αιτούντος πολίτη ως  ουσιαστική προϋπόθεση για τη θεμελίωση αποζημιωτικής ευθύνης του Δημοσίου .

Κατ’ αρχάς , η παράλειψη απάντησης της Διοίκησης σε έγγραφα αιτήματα των πολιτών παραβιάζει ευθέως , τόσο τη συνταγματική διάταξη του άρθρου 10 παρ. 1 και 3 με την οποία κατοχυρώνεται το δικαίωμα των διοικουμένων να αναφέρονται εγγράφως στις διοικητικές αρχές και να αξιώνουν την σύντομη και αιτιολογημένη ανταπόκρισή τους, μέσα σε ορισμένη προθεσμία- όχι μεγαλύτερη των 60 ημερών, όσο και το άρθρο 4 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας . Στο τελευταίο αυτό άρθρο μάλιστα, προβλέπεται ότι οι δημόσιες υπηρεσίες, οι ΟΤΑ και τα ΝΠΔΔ οφείλουν να διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις των ενδιαφερομένων και να αποφαίνονται για τα αιτήματά τους μέσα σε προθεσμία -το αργότερο- πενήντα (50) ημερών, με την επιφύλαξη ειδικότερης πρόβλεψης για μικρότερες προθεσμίες.

Οι ως άνω διατάξεις θα πρέπει να εξετάζονται συνδυαστικά και αποτελούν κανόνες διαδικασίας που αποβλέπουν προεχόντως στη λειτουργική αποτελεσματικότητα της Διοίκησης και στην ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων προς τον πολίτη υπηρεσιών, ειδικότερα δε στη δραστηριοποίηση των διοικητικών υπηρεσιών για την ταχεία και αποτελεσματική εξυπηρέτηση των πολιτών (ΣτΕ 3004/2010 Ολομ).

Στο σκεπτικό της απόφασης διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση παραβίασης της υποχρέωσης που προτάσσουν τα άρθρα 10 παρ.1 και 3 του Συντάγματος σε συνδυασμό με το άρθρο 4 ΚΔΔ, πληρούται η έννοια του «παρανόμου» που απαιτεί το άρθρο 105 ΕισΝΑΚ και  ο ενδιαφερόμενος ζημιωθείς πολίτης δύναται , εφόσον πληρούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις, να αξιώσει αποζημίωση από το Δημόσιο για την παράνομη παράλειψη των οργάνων του κατά την ενάσκηση της εξουσίας που τους έχει ανατεθεί.

Ως ενδιαφερόμενος πολίτης δε , νοείται όχι μόνον αυτός που θεμελιώνει συγκεκριμένο έννομο συμφέρον, αλλά και οποιοσδήποτε μπορεί, ως εκ της ιδιότητάς του, να επικαλεσθεί το ενδιαφέρον του για την υποβολή αιτήματος κατά το άρθρο 4 του ΚΔΔ ή για γνώση του περιεχομένου συγκεκριμένων διοικητικών εγγράφων κατά το άρθρο 5 του ιδίου Κώδικα (πρβλ. ΣτΕ 94/2013 Ολομ).

Σημαντικό, ωστόσο , στοιχείο για να θεωρηθεί η «μη απάντηση», ως παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας της Διοίκησης , αποτελεί η έννοια του ευλόγου ενδιαφέροντος του αιτούντος την πληροφορία ή τα έγγραφα πολίτη . Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης , το εύλογο ενδιαφέρον θα πρέπει να προκύπτει κατά τρόπο αντικειμενικό από την ύπαρξη μιας συγκεκριμένης, προσωπικής έννομης σχέσης, συνδεομένης με το υποβαλλόμενο αίτημα ή με το περιεχόμενο των διοικητικών στοιχείων στα οποία ζητείται η πρόσβαση (πρβλ. ΣτΕ 3938/2013, 1214/2010) και δεν αφορά το ενδιαφέρον κάθε πολίτη για την εύρυθμη άσκηση των γενικών καθηκόντων των διοικητικών υπηρεσιών και για την τήρηση των νόμων.

Και ενώ ,κατά τα ανωτέρω, είναι σαφές ότι τυχόν δικαστική επιδίωξη αναγνώρισης της σχετικής ευθύνης του Δημοσίου και της υποχρέωσης καταβολής αποζημίωσης προς τον πολίτη , κατ’ άρθρο 105ΕισΝΑΚ , είναι δυνατόν να αναγνωριστεί,  δυστυχώς η αντίστοιχου περιεχομένου διάταξη του άρθρου 5 παρ 7 του Ν.1943/1991 που προέβλεπε ρητά πλήρη αποζημίωση στον αιτούντα για τις περιπτώσεις μη τήρησης των προθεσμιών εκ μέρους της Διοίκησης καταργήθηκε ( αρ. 25&1,5,6 Ν.4210/2013).Εύλογη υπήρξε η  πρόσφατη (Ιούλιος 2017) σχετική παρέμβαση του Συνηγόρου του πολίτη για την επαναφορά της δυνατότητας αποζημίωσης πολιτών λόγω μη τήρησης των προθεσμιών του Ν.2690/1999 εκ μέρους της Διοίκησης.

 

Αγάπη Τάτση

Δικηγόρος

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Για να δείτε το σχετικό αρχείο πατήστε εδώ