Πολλές από τις τροποποιούμενες διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας θα δημιουργήσουν προβλήματα .Προβλήματα διαδικαστικά αλλά και ουσιαστικά .Το θέμα της αντικατάστασης της φυσικής παρουσίας των μαρτύρων με ένορκες βεβαιώσεις που θα συντάσσονται από τους πληρεξούσιους δικηγόρους είναι μια δομική αλλαγή , απόλυτη αρνητική κατά την σύμφωνη γνώμη σύσσωμου του νομικού κόσμου. Το ίδιο και η εφ' εξής δυνατότητα των πολλαπλών κατασχέσεων. Δεκάδες όμως και άλλα άρθρα εμπεριέχουν αλλαγές που έρχονται να διαφοροποιήσουν πλήρως το πλαίσιο όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα .
Το άρθρο 953&3 του ΚΠολΔ είναι ένα τέτοιο άρθρο: Με τη μορφή που ισχύει μέχρι σήμερα και θα ισχύει μέχρι τέλους του έτους ορίζει ότι εξαιρούνται από την κατάσχεση α)τα πράγματα της προσωπικής χρήσης του οφειλέτη και της οικογένειας του ,και ιδίως ρούχα κλινοστρώματα , έπιπλα, εφόσον τα πράγματα αυτά είναι απαραίτητα για τις στοιχειώδεις ανάγκες της διαβίωσης τους β) τρόφιμα και καύσιμη ύλη , απαραίτητα στον οφειλέτη και την οικογένεια του για τρεις μήνες γ)τα παράσημα και τα αναμνηστικά αντικείμενα, τα χειρόγραφα ,οι επιστολές, τα οικογενειακά έγγραφα και τα επαγγελματικά βιβλία, δ)βιβλία, μουσικά όργανα , εργαλεία τέχνης που προορίζονται για την επιστημονική ή καλλιτεχνική και γενικότερα την πνευματική μόρφωση και ανάπτυξη του οφειλέτη ή της οικογενείας του.
Στη νέα του μορφή , που θα ισχύει από 1.1.2016,το άρθρο 953&3 απλά ορίζει : «Εξαιρούνται από την κατάσχεση τα πράγματα που είναι απολύτως απαραίτητα για τις στοιχειώδεις ανάγκες διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογενείας του ..». Όλες οι υποκατηγορίες καταργούνται .Τα ακατάσχετα κινητά περιορίζονται αποκλειστικά και μόνο στα απολύτως απαραίτητα για τις στοιχειώσεις ανάγκες της διαβίωσης του οφειλέτη. Σίγουρα δεν θα είναι όσα αναφέρονται στις περιπτώσεις β,γ και δ από το μέχρι σήμερα ισχύον άρθρο. Αλλιώς δεν θα καταργούνταν.
Το πώς θα προσδιορίζονται αυτά που είναι τα απολύτως απαραίτητα για τις στοιχειώδεις ανάγκες διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογένειας του ,με δεδομένο τον εμφανή περιορισμό τους λόγω της κατάργησης των περιπτώσεων β,γ,δ, μένει να το δούμε μέσα από τη νομολογία που θα διαμορφωθεί .Εκτός αν την προλάβει η πολιτεία εκδίδοντας πίνακες, κάτι σαν τις Εύλογες Δαπάνες Διαβίωσης , όπου θα προσδιορίζονται ενδεχομένως και συγκεκριμένα ,με τη μορφή καταλόγου , ποια είναι τα κινητά αυτά που εμπίπτουν στην έννοια «του απολύτως απαραίτητου». Φυσικά το κύριο ζήτημα είναι με ποια κριτήρια θα γίνει , σε κάθε περίπτωση, ο χαρακτηρισμός , πώς θα δοθεί η απάντηση στο ερώτημα τι καθιστά ένα κινητό απολύτως απαραίτητο για τις στοιχειώδεις ανάγκες ενός ανθρώπου;
Η παραπάνω τροποποίηση αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία αν τη δει σε συνδυασμό με την πρόσφατη αλλαγή του νόμου 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά όπου με το ν.4346/20.11.2015 τροποποείται το άρθρο 9 και εφ’ εξής προβλέπεται ότι όλη η περιουσία του οφειλέτη ,εκτός την κύρια κατοικία που θα προστατεύεται, που δεν εξαιρείται από την κατάσχεση κατά το άθρο 953ΚΠολΔ θα κατάσχεται και θα εκποιείται με σκοπό την ικανοποίηση των δανειστών.
Θα αντιλαμβανόμουν μια τροποποίηση του άρθρου 953ΚΠολΔ στη λογική της δυνατότητας κατασχέσεων συγκεκριμένων κινητών περιουσιακών στοιχείων, για παράδειγμα επώνυμων έργων τέχνης ή παρασήμων αγορασμένων από δημοπρασίες , καθώς αυτά συνιστούν πράγματι μιας μορφής επένδυση και συνήθως ενσωματώνουν μεγάλες αξίες και συνεπώς ο πλειστηριασμός τους να οδηγούσε στην επίτευξη αξιόλογου πλειστηριασμάτος .Θα υπήρχε ακόμα ίσως μια λογική αν οι νέες διατάξεις αφορούσαν υποχρεώσεις που θα αναλαμβάνονται εφ’ εξής , καθώς κι αυτή και άλλες συναφείς αλλαγές ουσιαστικά συνεπάγονται κυρώσεις οι οποίες δεν ίσχυαν όταν οι δανειολήπτες ανέλαβαν τις υποχρεώσεις τους, δηλαδή κινδύνους τους οποίους αν γνώριζαν ίσως και να μην αναλάμβαναν το ρίσκο του δανεισμού.
Στις σημερινές όμως συνθήκες το νέο άρθρο 953ΚΠολΔ αφήνει πολλά ερωτηματικά για την επόμενη καθημερινότητα των οφειλετών .Και το νέο άρθρο 953 ΚΠολΔ αποτελεί μια απόδειξη της δίκαιης αντίδρασης όλων των εμπλεκόμενων στο χώρο της δικαιοσύνης απέναντι στο νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που πρόκειται να εφαρμοστεί από 1.1.2016.
Μαρούσα Πρωτοπαπαδάκη-Δικηγόρος
