Το ΝΣΚ ,στην με αρ. 219/2017 γνωμοδότηση του με αφορμή την ερμηνεία των διατάξεων σχετικά με την αρμοδιότητα των ΟΤΑ α βαθμού περί εποπτείας επί των φιλανθρωπικών σωματείων και ιδρυμάτων, συστηματοποίησε τη σύνθετη σχετική νομοθεσία που έχει δημιουργήσει πολλαπλές αντιφατικές τοποθετήσεις περί της σχετικής αρμοδιότητας.
Σύμφωνα με την παραπάνω γνωμοδότηση, ο Ν. 281/1914 «περί σωματείων», όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε μεταγενέστερα, αποτέλεσε το πρώτο βασικό νομοθέτημα το οποίο περιελάμβανε διατάξεις κοινές για κάθε είδος σωματείου.  Με βάση τις διατάξεις του νόμου αυτού η εποπτεία των σωματείων (πλην των εργατικών) ανήκει στον οικείο Νομάρχη, ενώ ανώτερη εποπτική αρχή ορίζεται ο Υπουργός, στη μέριμνα του οποίου υπάγεται ο κύριος σκοπός του σωματείου. Τα ανωτέρω ισχύουν εφόσον δεν υφίσταται ειδική διάταξη νόμου, με την οποία η εποπτεία για ορισμένη κατηγορία σωματείων να ανατίθεται ρητά σε άλλη αρχή (λ.χ. κυνηγετικά σωματεία βάσει του άρθρου 266 παρ. 3 του ν.δ/τος 86/1969). Η εποπτεία επί των σωματείων, σύμφωνα με το άρθρο 29 του νόμου αυτού, αφορά στην εφαρμογή των διατάξεων του νόμου, στην τήρηση του καταστατικού τους και στον έλεγχο της ταμειακής τους διαχείρισης.

Στο άρθρο 7 του ν.δ/τος 1111/1972 «περί Φιλανθρωπικών Σωματείων» ορίστηκε ειδικώς για τα φιλανθρωπικά σωματεία, ως ανώτερη εποπτική αρχή ό Υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών και του δόθηκε ρητά η αρμοδιότητα να παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες με σκοπό την προσαρμογή της δράσης των φιλανθρωπικών σωματείων προς το κρατικό πρόγραμμα κρατικής προστασίας και το συντονισμό της λειτουργίας τους ώστε να αποφεύγεται η ενίσχυση των ίδιων προσώπων από περισσότερα σωματεία για την ίδια αιτία.Η εποπτεία αυτή περιλαμβάνει τον έλεγχο εφαρμογής των διατάξεων του νόμου και του καταστατικού τους και τον έλεγχο της ταμειακής τους διαχείρισης.Κατά τα λοιπά, και ειδικότερα ως προς το ζήτημα της άσκησης εκ μέρους των νομαρχών της εποπτείας επί των φιλανθρωπικών σωματείων ο νομοθέτης δεν απέστη από τα όσα ορίζονται για τα κοινά σωματεία δηλ. η άσκηση της εποπτείας από το Νομάρχη (ΝΣΚ 273/2016).

Στη συνέχεια με το άρθρο 1 του ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης» , συνεστήθησαν με τη νέα μορφή τους οι δήμοι της Χώρας οι οποίοι αποτελούν τον πρώτο βαθμό της τοπικής αυτοδιοίκησης από 1-1-2011,μεταξύ δε των νέων διευρυμένων αρμοδιοτήτων τους περιλαμβάνονται και αυτές της κοινωνικής πρόνοιας. Ανατέθηκε για το λόγο αυτό  στους δήμους η άσκηση πρόσθετων αρμοδιοτήτων ανά θεματικό πεδίο στη βάση της εγγύτητας των παρεχόμενων προς τον πολίτη υπηρεσιών και με γνώμονα το χαρακτήρα της υπόθεσης ως τοπικής.
Στο πλαίσιο αυτό στις αρμοδιότητες οι οποίες περιήλθαν και ασκούνται, από 1-1-2011, από τους οικείους δήμους περιλαμβάνεται και η άσκηση εποπτείας  επί των φιλανθρωπικών σωματείων ( όχι όλων των σωματείων -μόνο των φιλανθρωπικών)  και ιδρυμάτων, καθώς και η έγκριση του προϋπολογισμού τους.  Η εποπτεία αφορά στον έλεγχο των πράξεων διοίκησης και διαχείρισης της περιουσίας των ιδρυμάτων αυτών και δε πρέπει να συγχέεται με τον έλεγχο των προϋποθέσεων ίδρυσης και λειτουργίας τους ως φορέων κοινωνικής πρόνοιας και την επίβλεψη των παρεχομένων από τα ιδρύματα αυτά οργανωμένων υπηρεσιών περίθαλψης ,ως προς την ποιότητα και την επάρκεια τους , η οποία διενεργείται από τα αρμόδια κατά τις κείμενες διατάξεις όργανα για κάθε φορέα που παρέχει παρόμοιες υπηρεσίες.

Στην αρμοδιότητα ,τέλος, των Δήμων έχει περιέλθει και η αρμοδιότητα της παρακολούθησης και του ελέγχου των επιχορηγήσεων γενικώς σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου,τα οποία επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς.

Για να δείτε το σχετικό αρχείο πατήστε εδώ