Mε σειρά νομοθετημάτων και σχετικών ανακοινώσεων προσδιορίζεται το πλαίσιο για την αντιμετώπιση των συνεπειών της εμφάνισης και της ανάγκης περιορισμού της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19 .
Ήδη με δύο Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου θεσπίστηκαν τα πρώτα μέτρα ( ΠΝΠ ΦΕΚ Α 55/11.3.2020 - ΠΝΠ ΦΕΚ 64/14.3.2020) ενώ επιπλέον κατεπείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, τη στήριξη της κοινωνίας και της επιχειρηματικότητας και τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς και της δημόσιας διοίκησης θεσπίστηκαν με την επόμενη ΠΝΠ (ΦΕΚ Α 68/20.3.2020). Ειδικότερα:
Στην ΠΝΠ ΦΕΚ Α55/11.3.2020 με το άρθρο 1 αυτής προβλέφθηκε η δυνατότητα αναστολής καταβολής Φ.Π.Α. υπό προϋποθέσεις σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19,. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, μετά από εισήγηση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), ορίστηκε ότι θα προσδιορίζονται οι πληγείσες επιχειρήσεις ανά κλάδο και ανά περιοχή,.
Με το άρθρο 2 αυτής αντίστοιχα προβλέφθηκε η αναστολή είσπραξης βεβαιωμένων οφειλών και η παράταση προθεσμίας καταβολής δόσεων για τις αυτές ως άνω επιχειρήσεις . Ο καθορισμός των επιχειρήσεων που επλήγησαν ανά κλάδο, καθώς και το χρονικό διάστημα παράτασης της προθεσμίας καταβολής και αναστολής είσπραξης του Φ.Π.Α. και των βεβαιωμένων οφειλών , καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος ορίστηκε ότι θα ακολουθήσει με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών
Τέλος με το άρθρο 3 της ως άνω ΠΝΠ ορίστηκε η παράταση της προθεσμίας καταβολής ασφαλιστικών εισφορών καθώς και των δόσεων ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής ασφαλιστικών εισφορών από επιχειρήσεις για τους απασχολούμενους μισθωτούς που αμείβονται με μισθό ή ημερομίσθιο, με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου ή ορισμένου χρόνου, με πλήρη ή μειωμένη ή εκ περιτροπής απασχόληση. Σχετικά θα εξειδικεύσει Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
Στην ΠΝΠ ΦΕΚ 64/14.3.2020) και συγκεκριμένα με το άρθρο 13 εισήχθη μηχανισμός στήριξης των εργαζομένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας σε επιχειρήσεις-εργοδότες, των οποίων η λειτουργία έχει προσωρινά απαγορευθεί λόγω των έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης του κορωνοϊού COVID-19, συμπεριλαμβανομένων μέτρων οικονομικής στήριξης, αποζημίωσης ειδικού σκοπού, ασφαλιστικής κάλυψης, έκτακτων επιδομάτων και επιταγών κατάρτισης
Από τον ανωτέρω ειδικό μηχανισμό στήριξης εξαιρούνται: α) όσοι εργάζονται εξ αποστάσεως, β) όσοι διατελούν σε πάσης φύσεως νόμιμη άδεια, γ) όσοι εργάζονται ως προσωπικό ασφαλείας και δ) οι εργαζόμενοι, των οποίων η σχέση εξαρτημένης εργασίας δεν αναστέλλεται λόγω της απαγόρευσης λειτουργίας των επιχειρήσεων.
Τέλος, με την ΠΝΠ ΦΕΚ Α 68/20.3.2020 το άρθρο 2 προέβλεψε ότι ο μισθωτής επαγγελματικής μίσθωσης προς εγκατάσταση επιχείρησης, για την οποία έχουν ληφθεί ειδικά και έκτακτα μέτρα περί αναστολής ή προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας για προληπτικούς ή κατασταλτικούς λόγους που σχετίζονται με τον κορωνοϊό COVID-19, απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής του 40% του συνολικού μισθώματος για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο 2020, κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων περί μισθώσεων Μάλιστα, η ίδια ρύθμιση ισχύει και για τις συμβάσεις μίσθωσης κύριας κατοικίας, στις οποίες μισθωτής είναι εργαζόμενος σε επιχείρηση της ίδιας παραγράφου, του οποίου έχει ανασταλεί προσωρινά η σύμβαση εργασίας λόγω των μέτρων
Το άρθρο 5 προέβλεψε ότι και οι εργαζόμενοι-μισθωτοί στις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί περιλαμβάνονται στα πρόσωπα για τα οποία μπορεί να παρατείνεται η προθεσμία καταβολής και να αναστέλλεται η είσπραξη βεβαιωμένων οφειλών προς τις Δ.Ο.Υ καθώς και οι προθεσμίες των δόσεων των ρυθμίσεων. Η ίδια πρόβλεψη προστέθηκε και για τους εκμισθωτές ακινήτων σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά.
Στο άρθρο 8 της ως άνω ΠΝΠ προβλέφθηκαν μέτρα στήριξης ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολουμένων και ιδιοκτητών ατομικών επιχειρήσεων ο καθορισμός των οποίων παραπέμφθηκε σε κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Παράλληλα θεσπίστηκε η λήψη μέτρων για τους ελεύθερους επαγγελματίες , αυτοαπασχολούμενους όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 2 του ν. 4387/2016, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 22 του ν. 4670/2020, και τους ιδιοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων, που αφορούν αναστολή της προθεσμίας καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών, των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης και των δόσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, ο καθορισμός των οποίων ορίστηκε ότι θα γίνει με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων προβλέπονται μέτρα για τους ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολουμένους,
Από τη τελευταία αυτή ΠΝΠ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το άρθρο 9 που προβλέπει σχετικά με τη λειτουργία των επιχειρήσεων με προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας .Συγκεκριμένα προβλέπει ότι στο πλαίσιο των έκτακτων και προσωρινών μέτρων στην αγορά εργασίας για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, και πάντως για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος της ως άνω ΠΝΠ, o εργοδότης δύναται με απόφασή του, δηλαδή μονομερώς χωρίς την ανάγκη διαβούλευσης με τον εργαζόμενο, να ορίζει προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας της επιχείρησης ως εξής: α) Κάθε εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται κατ’ ελάχιστο δύο (2) εβδομάδες με περίοδο αναφοράς τον μήνα, συνεχόμενα ή διακεκομμένα, β) Ο ανωτέρω τρόπος οργάνωσης της εργασίας γίνεται ανά εβδομάδα και εντάσσεται σε αυτόν τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης, γ) Εργοδότης που θα εφαρμόσει αυτόν τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων που απασχολούνταν κατά την έναρξη εφαρμογής του. Στο τέλος κάθε μήνα o εργοδότης υποχρεούται να δηλώνει την εφαρμογή του ανωτέρω τρόπου εργασίας σε ειδικό έντυπο στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Η συγκεκριμένη ρύθμιση αφορά το σύνολο των επιχειρήσεων ανεξάρτητα από το αν περιλαμβάνονται σε αυτές για τις οποίες έχει ανασταλεί η λειτουργία τους ή στις πληττόμενες σοβαρά ή τις υγιείς. Για τις λεπτομέρειες εφαρμογής αυτής της νέας ειδικής δυνατότητας προβλέπεται η έκδοση σχετικής απόφασης του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων .
Mε το άρθρο 11 της ΠΝΠ ΦΕΚ Α 20/3/2020 ορίστηκε περαιτέρω ότι οι επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα, που πλήττονται σημαντικά, λόγω των αρνητικών συνεπειών του φαινόμενου του κορωνοϊού-COVID 19, και περιλαμβάνονται οι Κ.Α.Δ. τους στη σχετική λίστα, δύνανται να αναστέλλουν τις συμβάσεις εργασίας μέρους ή του συνόλου του προσωπικού τους, προκειμένου να προσαρμοστούν οι λειτουργικές ανάγκες τους στο δυσμενές περιβάλλον που δημιουργείται. Η αναστολή των συμβάσεων εργασίας μπορεί να εφαρμοστεί μέχρι ένα (1) μήνα από τη δημοσίευση της ΠΝΠ με δυνατότητα παράτασης με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, λαμβάνοντας υπόψη την πορεία εξέλιξης του φαινομένου. Οι εργαζόμενοι στην περίπτωση αυτή ορίστηκε ότι είναι δικαιούχοι έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης όπως και οι εργαζόμενοι των επιχειρήσεων που απαγορεύθηκε η λειτουργία τους.
Σε συνέχεια των ανωτέρω ο Υπουργός Οικονομικών προχώρησε στην έκδοση δύο αποφάσεων ,της με αρ. 1053/2020 και της με αρ. 1054/2020 στις οποίες περιλήφθησαν οι πίνακες με τους Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας των κλάδων του πλήττονται .
Για τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις ,με την πρώτη απόφαση καθορίστηκαν οι λεπτομέρειες εφαρμογής του άρθρου 2 της από 11.03.2020 ΠΝΠ (ΦΕΚ 55 Α΄),και συγκεκριμένα ορίστηκε ότι:
1.Παρατείνονται μέχρι και την 31/08/2020 οι προθεσμίες καταβολής των βεβαιωμένων στις Δ.Ο.Υ./Ελεγκτικά Κέντρα οφειλών των επιχειρήσεων, οι οποίες έχουν ενεργό, κύριο κωδικό δραστηριότητας στις 20/03/2020 τους αναφερόμενους στο συνημμένο πίνακα, που λήγουν ή έληξαν από 11/03/2020 έως και την 30/4/2020. Έως την ίδια ημερομηνία και για τις ίδιες ως άνω οφειλές και πρόσωπα, παρατείνονται και οι προθεσμίες καταβολής των δόσεων ρυθμίσεων/διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής βεβαιωμένων οφειλών.
2. Αναστέλλεται μέχρι και την 31/08/2020 η είσπραξη των βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων κατά τις 11/03/2020 οφειλών των ανωτέρω προσώπων.
3. Κατά την καταβολή δεν υπολογίζονται οι τόκοι και προσαυξήσεις του χρονικού διαστήματος της αναστολής.
4. Στην περίπτωση που εργαζόμενοι επιχειρήσεων (μέρος ή όλοι) τίθενται σε καθεστώς αναστολής της σύμβασης εργασίας τους και ο οικείος εργοδότης καταγγείλει αυτή, καθώς και την περίπτωση που, μετά την ολοκλήρωση του μέτρου, οι επιχειρήσεις δεν διατηρούν τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας, η παράταση ή η αναστολή παύει αυτοδικαίως και οι οφειλές βαρύνονται με τόκους και προσαυξήσεις, βάσει της αρχικής ημερομηνίας βεβαίωσης.
5. Από την εφαρμογή της ως άνω απόφασης εξαιρούνται:
α) οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως ορίζονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014, β) τα εκτός αυτής νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), γ) τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) που ανήκουν στο κράτος ή σε Ν.Π.Δ.Δ. ή Ο.Τ.Α. - κατά την έννοια της επίτευξης κρατικού ή δημοσίου ή αυτοδιοικητικού σκοπού, εποπτείας, διορισμού και ελέγχου της πλειοψηφίας της Διοίκησής τους- ή επιχορηγούνται τακτικά, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, από κρατικούς πόρους κατά πενήντα τοις εκατό (50%) τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους, δ) οι εκτός αυτής δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί του Κεφαλαίου Α' του ν. 3429/2005 (Α' 314), ανεξαρτήτως εάν έχουν εξαιρεθεί από την εφαρμογή του και ε) οι επιχειρήσεις που υπάγονται στο Κεφάλαιο Β' του αμέσως παραπάνω νόμου.
Με την επόμενη Απόφαση του Υπουργού Οικονομικών , την με αριθμ. 1054/21.3.2020 καθορίστηκαν οι λεπτομέρειες εφαρμογής του άρθρου 1 της από 11.03.2020 ΠΝΠ (ΦΕΚ 55 Α΄) και στην ουσία θεσπίστηκαν οι ίδιες παρατάσεις και αναστολές αναφορικά ειδικά με τις οφειλές από δηλώσεις ΦΠΑ με ποσό φόρου προς καταβολή (χρεωστικές) ενώ τέθηκαν οι ίδιες εξαιρέσεις.
Μαρούσα Πρωτοπαπαδάκη-Δικηγόρος
