1) Παραγραφή υποθέσεων
Σύμφωνα με το άρθρο 72 παράγραφος 11 του Ν. 4174/2013: «Διατάξεις περί παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου να κοινοποιεί φύλλα ελέγχου και πράξεις προσδιορισμού φόρου, τελών, εισφορών, προστίμων, προϊσχύουσες του άρθρου 36 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, εξακολουθούν να έχουν εφαρμογή για τις χρήσεις, τις περιόδους, τις υποθέσεις και τις φορολογικές υποχρεώσεις τις οποίες αφορούν.
Στις περιόδους αυτές πριν την έναρξη ισχύος του άρθρου 36 του ΚΦΔ (1.1.2014) η παραγραφή οριζόταν από τις διατάξεις του άρθρο 84 παρ. 1 του Ν. 2238/1994 σύμφωνα με τις οποίες : «Η κοινοποίηση φύλλου ελέγχου, κατά τις διατάξεις του άρθρου 69, δεν μπορεί να γίνει μετά την πάροδο πενταετίας από το τέλος του έτους μέσα στο οποίο λήγει η προθεσμία για την επίδοση της δήλωσης. Το δικαίωμα του Δημοσίου για επιβολή του φόρου παραγράφεται μετά την πάροδο της πενταετίας.»
Συνεπώς στις 31.12.2016 σύμφωνα με τα ανωτέρω παραγράφεται το δικαίωμα του δημοσίου για την κοινοποίηση φύλλων ελέγχου και επιβολής φόρου εισοδήματος ή προστίμων, που αφορούν την χρήση 2010 (με την επιφύλαξη φυσικά η υπόθεση να εμπίπτει σε κάποια από τις επόμενες περιπτώσεις).
2) Παραγραφή εκπρόθεσμων δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος ή παρακρατούμενων φόρων
Όπως σημειώθηκε και ανωτέρω για τις χρήσεις μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2013 ισχύουν οι διατάξεις του ν.2238/1994 σχετικά με την παραγραφή. Η μη υποβολή δηλώσεων εισοδήματος ή παρακρατούμενων φόρων σύμφωνα με το άρθρο 84, παρ. 5 του ν. 2238/1994 υπόκειται σε δεκαπενταετή παραγραφή.
Το Υπ. Οικ. σε μια σειρά από αποφάσεις -με την συμβολή και του Ν.Σ.Κ.- έχει γνωμοδοτήσει ότι, «αν η δήλωση φορολογίας εισοδήματος ή η δήλωση απόδοσης παρακρατούμενων φόρων ή αποτελεσμάτων Ο.Ε. κ.λπ. δεν υποβληθεί μέσα στη νόμιμη προθεσμία, αρχίζει από τη λήξη της προθεσμίας αυτής η προβλεπόμενη δεκαπενταετής παραγραφή και το γεγονός αυτό δεν αναιρείται από τυχόν μεταγενέστερη υποβολή εκπρόθεσμης δήλωσης, αφού κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από τις σχετικές διατάξεις» (Δ12Β 1171079 ΕΞ 17.12.2010).
Σε περίπτωση λοιπόν που υπάρχουν εκπρόθεσμες δηλώσεις παρακρατούμενων φόρων, ή εκπρόθεσμες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος στις χρήσεις 2000-2013 τότε το δικαίωμα του δημοσίου για κοινοποίηση φύλλων ελέγχου παραγράφεται μετά από 15 χρόνια από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής κάθε δήλωσης.
(Σημειώνουμε ότι τα ανωτέρω δεν ισχύουν για υποθέσεις Φ.Π.Α., κληρονομιών, γονικών παροχών κλπ. αλλά μόνο για υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος (δηλώσεων εισοδήματος και παρακρατούμενων φόρων)).
Με βάση τα ανωτέρω στις 31.12.2016 παραγράφεται η χρήση 2000 για τις περιπτώσεις μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής δηλώσεων εισοδήματος ή παρακρατούμενων φόρων.
3) Παραγραφή υποθέσεων οι οποίες είχαν παραταθεί με διάφορες διατάξεις νόμων
Επίσης στις 31.12.2016, παραγράφονται οι υποθέσεις των χρήσεων 2000 έως 2007 καθώς και της χρήσης 2009 για τις οποίες ισχύουν οι διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 37 του νόμου 4141/2013, του άρθρου 22 του νόμου 4203/2013, και του άρθρου 22 του ν.4337/2015.
Υποθέσεις με την παράγραφο 5 του άρθρου 37 του νόμου 4141/2013 με την οποία δόθηκε παράταση για δύο χρόνια στις ανέλεγκτες υποθέσεις για τις οποίες είχε εκδοθεί φύλλο ελέγχου μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2014.
Αυτές για τις οποίες έχει εκδοθεί εντολή ελέγχου μέχρι το χρόνο παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για κοινοποίηση φύλλων ελέγχου ή πράξεων, επιβολής του φόρου και λοιπών καταλογιστικών πράξεων, παρατείνεται το δικαίωμα αυτό για δύο ακόμα έτη πέραν του χρόνου που ορίζεται από τις οικείες κατά περίπτωση διατάξεις.
Υποθέσεις για τις οποίες ισχύει το άρθρο 22 του νόμου 4203/2013
α) για υποθέσεις, για τις οποίες έχουν αποσταλεί στοιχεία σε ελληνική δικαστική, φορολογική, ελεγκτική ή άλλη αρχή από άλλα κράτη μέλη της Ε. Ε. ή τρίτες χώρες στα πλαίσια αμοιβαίας διοικητικής ή δικαστικής συνδρομής ή συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας εισοδήματος και κεφαλαίου ή συμβάσεων ανταλλαγής πληροφοριών ή συμβάσεις διοικητικής συνδρομής για την καταπολέμηση της απάτης και της φοροδιαφυγής ή οποιασδήποτε άλλης διαδικασίας, ή εκκρεμεί, κατόπιν αιτήματος των ανωτέρω ελληνικών αρχών η αποστολή στοιχείων, και
β) για υποθέσεις, για τις οποίες έχουν εκδοθεί κατά τη δημοσίευση του παρόντος ή θα εκδοθούν μέχρι τις 31.12.2013 εισαγγελικές παραγγελίες, εντολές ελέγχου, έρευνας ή επεξεργασίας ή εντολές και αιτήματα διερεύνησης από δικαστική ή φορολογική ή ελεγκτική αρχή, καθώς και από την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης.
Υποθέσεις για τις οποίες ισχύει το άρθρο 22 του ν.4337/2015
Αυτές για τις οποίες έχουν εκδοθεί (κατά τη δημοσίευση του νόμου) ή θα εκδοθούν μέχρι τις 31.12.2015 εισαγγελικές παραγγελίες, εντολές ελέγχου, έρευνας ή επεξεργασίας ή εντολές και αιτήματα διερεύνησης από δικαστική ή φορολογική ή ελεγκτική αρχή, καθώς και από την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης.
Όπως αναφέρει η σχετική διάταξη, αλλά και η αιτιολογική έκθεση, η παράταση δεν είναι καθολική αλλά αφορά υποθέσεις για τις οποίες μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2015 έγιναν συγκεκριμένες ενέργειες.
4) Παράταση παραγραφής για τρία έτη ορισμένων υποθέσεων
Σύμφωνα επίσης με το άρθρο 61 του ν. 4410/2016 παρατείνονται για τρία έτη οι προθεσμίες παραγραφής του δικαιώματος του δημοσίου για έκδοση πράξης προσδιορισμού φόρου, τέλους, εισφοράς ή προστίμου για τις υποθέσεις που μεταφέρονται στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (Γ.Γ.Δ.Ε.)
5) Παραγραφή υποθέσεων ΦΠΑ
Σύμφωνα με το άρθρο 57 του ν.2859/2000 μπορεί να κοινοποιηθεί πράξη και μετά την πάροδο πενταετίας, όχι όμως και μετά την πάροδο δεκαετίας εφόσον:
α) δεν υποβλήθηκε εκκαθαριστική δήλωση ή έκτακτη στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει υποχρέωση για υποβολή εκκαθαριστικής,
β) η μη άσκηση του δικαιώματος του Δημοσίου για την επιβολή του φόρου, εν όλω ή εν μέρει, οφείλεται σε πράξη ή παράλειψη από πρόθεση του υπόχρεου στο φόρο με σύμπραξη του αρμόδιου φορολογικού οργάνου,
γ) αφορά συμπληρωματική πράξη που προβλέπει η διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 49.
Συνεπώς στις 31.12.2016 σε ότι αφορά το ΦΠΑ, παραγράφεται το δικαίωμα του δημοσίου για επιβολή φόρου για το έτος 2010 και για το το έτος 2005 εφόσον υπάρχουν υποθέσεις για τις οποίες συντρέχουν οι παραπάνω περιπτώσεις
6) Παραγραφή είσπραξης φόρων
Να επιστήσουμε την προσοχή στις περιπτώσεις όπου έχει γίνει ρύθμιση οφειλών με τους νόμους 4321/2015, 4305/2014 και 4152/2013 (Πάγια ρύθμιση) και την παραγραφή των οφειλών.
Ν.4152/2013 άρθρο πρώτο, παρ. 13: Η παραγραφή των οφειλών για τα οποία υποβάλλεται αίτηση υπαγωγής στη ρύθμιση αναστέλλεται από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης και για ολόκληρο το χρονικό διάστημα που αφορά η ρύθμιση ανεξαρτήτως καταβολής οποιουδήποτε ποσού και δεν συμπληρώνεται πριν παρέλθει ένα έτος από τη λήξη της τελευταίας δόσης αυτής.
Ν. 4305/2014 άρθρο 51, παρ. 17: Η παραγραφή των οφειλών, για τις οποίες υποβάλλεται αίτηση υπαγωγής στη ρύθμιση αναστέλλεται από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης και για ολόκληρο το χρονικό διάστημα που αφορά η ρύθμιση ανεξαρτήτως καταβολής οποιουδήποτε ποσού και δεν συμπληρώνεται πριν παρέλθει ένα (1) έτος από τη λήξη του έτους της τελευταίας δόσης αυτής.
Ν. 4321/2015 άρθρο 14: Η παραγραφή των οφειλών για τις οποίες υποβάλλεται αίτηση υπαγωγής στη ρύθμιση αναστέλλεται από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης και για ολόκληρο το χρονικό διάστημα που αφορά η ρύθμιση ανεξαρτήτως καταβολής οποιουδήποτε ποσού και δεν συμπληρώνεται πριν παρέλθει ένα (1) έτος από τη λήξη της τελευταίας δόσης αυτής.
Τέλος σύμφωνα με το άρθρο 51 του ΚΦΔ (ν.4174/2013) η παραγραφή του Δημοσίου για την είσπραξη των φόρων και λοιπών εσόδων του που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ΚΦΔ αναστέλλεται επίσης και :
- Κατά τη διάρκεια ανηλικότητας του φορολογούμενου.
- Κατά τη διάρκεια της δικαστικής αμφισβήτησης του εκτελεστού τίτλου της απαίτησης, ή της νομιμότητας της είσπραξης, ή του κύρους πράξης της εκτέλεσης και μέχρι τη συμπλήρωση ενός έτους από την επίδοση στη Φορολογική Διοίκηση με δικαστικό επιμελητή αμετάκλητης δικαστικής απόφασης.
ΠΗΓΗ: www.taxheaven.gr -επιμέλεια Επιστημονική Ομάδα Τaxheaven
